Mặc dù tuổi tác là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng thoái hóa khớp gối, nhưng hiện nay thoái hóa khớp gối cũng có xu hướng trẻ hóa. Một số yếu tố như di truyền, chấn thương, hoặc thừa cân… cũng tác động và thúc đẩy quá trình thoái hóa. Dưới đây là một số câu hỏi và giải đáp chi tiết về các vấn đề liên quan đến thoái hóa khớp gối, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị.

Thoái hóa khớp là gì?

Thoái hóa khớp, thường được gọi là viêm khớp mòn, là một tình trạng trong đó lớp đệm tự nhiên giữa các khớp – sụn – bị mòn đi. Khi điều này xảy ra, các đầu xương của khớp cọ xát gần nhau tác dụng giảm sốc của sụn giảm. Sự cọ xát này gây ra tình trạng viêm và xuất hiện các triệu chứng đau, sưng, cứng khớp, giảm khả năng di chuyển, và đôi khi hình thành các gai xương.

Đối tượng nào có thể bị thoái hóa khớp?

Thoái hóa khớp hiện nay khá phổ biến, sau tuổi 40 sẽ xuất hiện tình trạng thoái hóa khớp. Phụ nữ thường bị thoái hóa khớp cao hơn nam giới.

Nguyên nhân thoái hóa khớp

Tuổi tác: Ở người càng lớn tuổi khả năng hồi phục của sụn càng giảm.
Cân nặng: Cân nặng tăng áp lực lên tất cả các khớp, đặc biệt là khớp gối. Mỗi khi bạn tăng 0,45kg cân nặng thì sẽ đồng thời làm tăng 1,35 – 1,8kg trọng lượng trên đầu gối.
Di truyền: Điều này bao gồm các đột biến gen có thể làm cho một người dễ mắc thoái hóa khớp gối hơn. Nó cũng có thể do các dị tật bẩm sinh trong hình thái và cấu trúc của các xương xung quanh khớp gối.
Giới tính: Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên có nhiều khả năng mắc thoái hóa khớp gối hơn nam giới.
Chấn thương do căng thẳng lặp đi lặp lại: Những người làm công việc bao gồm nhiều hoạt động có thể gây căng thẳng cho khớp, chẳng hạn như quỳ gối, ngồi xổm, hoặc nâng vật nặng sẽ có nhiều khả năng mắc thoái hóa khớp gối do áp lực liên tục lên khớp.
Thể thao: Các vận động viên tham gia vào các môn bóng đá, tennis, hoặc chạy đường dài có thể có nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối cao hơn. Nhưng điều quan trọng cần lưu ý là tập thể dục vừa phải thường xuyên làm mạnh các khớp và có thể giảm nguy cơ thoái hóa khớp. Ngoài ra, cơ bắp yếu quanh khớp gối có thể dẫn đến thoái hóa khớp.
Các bệnh khác: Những người mắc viêm khớp dạng thấp, loại viêm khớp phổ biến thứ hai, một số rối loạn chuyển hóa, chẳng hạn như thừa sắt hoặc hormone tăng trưởng quá mức, cũng có nguy cơ cao thoái hóa khớp.

Triệu chứng khi thoái hóa khớp gối

Các triệu chứng của thoái hóa khớp gối có thể bao gồm:

Cơn đau tăng lên khi bạn hoạt động, nhưng giảm đi một chút khi nghỉ ngơi
Sưng
Cứng khớp gối, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi bạn đã ngồi một lúc
Giảm khả năng di chuyển của khớp gối, khiến việc ra vào ghế hoặc xe, sử dụng cầu thang hoặc đi bộ trở nên khó khăn
Tiếng kêu lạo xạo, nứt nẻ nghe thấy khi khớp gối di chuyển

Các biến chứng của thoái hóa khớp

Các biến chứng liên quan đến điều trị không phẫu thuật chủ yếu liên quan đến việc sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID).

Tác dụng phụ phổ biến của việc sử dụng NSAID:

Đau bụng và ợ nóng
Loét dạ dày
Xu hướng chảy máu, đặc biệt là khi dùng aspirin
Vấn đề về thận

Tác dụng phụ phổ biến của tiêm corticosteroid trong khớp:

Đau và sưng (bùng phát cortisone)
Sự đổi màu da tại vị trí tiêm
Tăng đường huyết
Nhiễm trùng
Phản ứng dị ứng

Tác dụng phụ phổ biến của tiêm HA trong khớp:

Đau tại vị trí tiêm
Đau cơ
Khó khăn khi đi lại
Sốt
Rét run
Đau đầu

Biến chứng liên quan đến HTO (High Tibial Osteotomy):

Tái phát dị dạng
Mất độ dốc sau của xương chày
Patella baja (xương bánh chè thấp)
Hội chứng khoang
Liệt thần kinh mác
Nhiễm trùng
Đau dai dẳng
Huyết khối

Biến chứng liên quan đến UKA (Unicompartmental Knee Arthroplasty):

Gãy xương chày do stress ( Gãy xương mệt)
Lún mặt khớp xương chày
Nhiễm trùng
Hủy xương
Đau dai dẳng
Chấn thương thần kinh mạch máu
Huyết khối

Biến chứng liên quan đến TKA (Total Knee Arthroplasty):

Nhiễm trùng
Mất vững ( lỏng khớp)
Hủy xương
Chấn thương thần kinh mạch máu
Gãy xương
Lệch trục xương bánh chè
Hội chứng cục xương bánh chè
Cứng khớp
Liệt thần kinh mác
Biến chứng vết thương
Tạo xương dị hình
Huyết khối

Thoái hóa khớp gối đang có xu hướng trẻ hóa

Chẩn đoán thoái hóa khớp gối như thế nào?

Chẩn đoán thoái hóa khớp gối dựa vào các triệu chứng lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh, bao gồm:

Chụp X-quang, có thể cho thấy tổn thương xương và sụn cũng như sự hiện diện của các gai xương.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): có thể làm để phát hiện các tổn thương phối hợp khác như sụn khớp, dây chằng…..

Bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm máu để loại trừ các tình trạng khác có thể gây đau, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, một loại viêm khớp khác do rối loạn hệ thống miễn dịch gây ra.

Điều trị thoái hóa khớp gối

Mục tiêu chính của việc điều trị thoái hóa khớp gối là giảm đau và giúp bạn di chuyển dễ dàng hơn. Kế hoạch điều trị thường bao gồm kết hợp các biện pháp sau:

Giảm cân: Giảm dù chỉ một lượng nhỏ cân nặng, nếu cần, có thể giảm đáng kể đau khớp gối do thoái hóa khớp.
Tập thể dục: Tăng cường cơ bắp xung quanh khớp gối giúp khớp ổn định hơn và giảm đau. Các bài tập kéo giãn giúp giữ cho khớp gối di động và linh hoạt.
Thuốc giảm đau, chống viêm: Bao gồm các lựa chọn không kê đơn như acetaminophen, ibuprofen, hoặc naproxen sodium. Không tự ý dùng thuốc không kê đơn quá 10 ngày mà không hỏi ý kiến bác sĩ, vì sẽ làm tăng nguy cơ tác dụng phụ. Nếu các loại thuốc không kê đơn không giảm đau, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống viêm hoặc các loại thuốc khác để giúp giảm đau.
Tiêm corticosteroid hoặc axit hyaluronic vào khớp gối: Steroid là các thuốc chống viêm mạnh. Axit hyaluronic thường có mặt trong các khớp như một loại dịch bôi trơn.
Liệu pháp thay thế: Một số liệu pháp thay thế có thể hiệu quả bao gồm kem bôi ngoài da chứa capsaicin; châm cứu; hoặc các chất bổ sung, bao gồm glucosamine và chondroitin hoặc SAMe.
Sử dụng các thiết bị như nẹp: Có hai loại nẹp: nẹp “giảm tải” giúp giảm trọng lượng lên phần khớp gối bị viêm khớp; và nẹp “hỗ trợ” cung cấp hỗ trợ cho toàn bộ khớp gối.
Vật lý trị liệu và liệu pháp tâm lý: Nếu bạn gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày, vật lý trị liệu hoặc liệu pháp tâm lý có thể giúp cải thiện triệu chứng. Các chuyên gia vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bạn cách tăng cường cơ bắp và làm cho các khớp linh hoạt hơn. Đồng thời các chuyên gia tâm lý trị liệu sẽ hướng dẫn bạn cách thực hiện các hoạt động hàng ngày thông thường hỗ trợ giảm đau.
Phẫu thuật: Khi các biện pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật thay khớp gối là một giải pháp tối ưu.

Tiêm corticosteroid vào khớp gối giúp mang lại hiệu quả rõ rệt

Một số lưu ý cho người bệnh sau khi điều trị sau phẫu thuật thay khớp gối toàn phần

Chăm sóc sau phẫu thuật và phục hồi sau sau phẫu thuật thay khớp gối nhằm khôi phục khả năng vận động cao nhất có thể và kiểm soát cơ hoàn toàn của đầu gối được phẫu thuật. Phục hồi đầy đủ là một yêu cầu quan trọng cho ca phẫu thuật thành công.
Sau phẫu thuật thay khớp gối, bạn cần phải nằm viện trong 1- 2 ngày. Trong thời gian này, bạn sẽ được chuyên gia hướng dẫn tập vật lý trị liệu để giúp bạn phục hồi vận động và chức năng của khớp gối.

Phòng ngừa thoái hóa khớp

Tránh quỳ và ngồi xổm
Duy trì cân nặng lý tưởng của bạn
Tập thể dục ít tác động có thể cải thiện sức khỏe khớp ví dụ như bơi lội, đi bộ nhẹ nhàng phù hợp với tình trạng sức khỏe và đạp xe
Đối với người cao tuổi cần tránh leo cầu thang

Các triệu chứng của thoái hóa khớp đầu gối thường phát triển chậm và tăng dần theo thời gian.

Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

Đau khi bạn đi bộ hoặc leo cầu thang
Đau khi nằm xuống
Viêm định kỳ
Cứng khớp sau một thời gian không hoạt động
Đầu gối trở nên cong.
Có cảm giác lạo xạo, lục cục khi di chuyển khớp

Box:

Tại Khoa Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH), chúng tôi cung cấp các giải pháp điều trị khác nhau cho các bệnh lý cơ xương khớp: từ chẩn đoán, điều trị bảo tồn, phẫu thuật và phục hồi chức năng.

Các bệnh lý thường gặp:

Hông: Thoái hóa khớp, Viêm khớp dạng thấp, Đau khớp háng do bệnh lý cột sống, Gãy xương, Loạn sản khớp háng tiến triển, Bệnh Perthes, trật khớp háng, , Hội chứng khớp háng kích thích, Đau qui chiếu và đau mô mềm.

Đầu gối: Tổn thương dây chằng, Gãy xương, Rách sụn chêm, Viêm hoạt dịch khớp gối, Viêm gân bánh chè; Dị vật khớp, Hội chứng dải chậu chày, Trật xương bánh chè; Thoái hóa khớp, Viêm khớp dạng thấp, Viêm khớp do gút, Viêm khớp giả gút, Viêm khớp nhiễm trùng; Hội chứng bánh chè đùi.

Chân và mắt cá chân: Viêm gân gót, Đau cổ chân, Viêm khớp, Chứng vẹo ngón chân cái, Bàn chân khoèo, Biến dạng ngón chân, Bàn chân bẹt, Gãy xương, Đau gót chân, U dây thần kinh morton, Viêm cân gan chân, Viêm khớp dạng thấp, Viêm xương vừng, Bong gân vùng cổ chân, Gãy xương do mõi, Viêm gân.

Vai: Thoái hóa khớp, Viêm khớp dạng thấp, Viêm khớp sau chấn thương, Đông cứng khớp vai; Viêm gân, Viêm hoạt dịch, Rách chóp xoay, Trật khớp (bán phần, toàn phần); Gãy xương đòn, Đầu trên xương cánh tay, Xương bã vai; Trật khớp vai, Lỏng dây chằng.

Khuỷu tay: Rách dây chằng, Viêm mỏm trên lồi cầu ngoài xương cánh tay, Viêm mỏm trên lồi cầu trong xương cánh tay, Viêm hoạt dịch, Gãy xương vùng khuỷu, Trật khớp khuỷu, Viêm khớp, Bong gân vùng khuỷu, Viêm xương sụn bóc tách, Hội chứng chèn ép thần kinh trụ ở khuỷu, Hội chứng chèn ép thần kinh quay, Gai xương.

Tay và Cổ tay: Thoái hóa khớp, Hội chứng ống cổ tay, Hội chứng chèn ép thần kinh trụ ở cổ tay, Ngón tay lò xo, Gãy đầu dưới xương quay, Viêm bao gân hoạt dịch DeQuervain, Co thắt Dupuytren, Gãy xương vùng cổ tay, bàn tay, ngón tay, Nang hạch hoạt dịch, Tổn thương thần kinh, Bong gân vùng cổ tay, Ngón tay mallet / jammed, Các u vùng cổ tay, bàn tay, Hội chứng đau vùng phối hợp.

Cột sống: Đau lưng, Thoát vị đĩa đệm, Viêm khớp, Gai xương, Chèn ép thần kinh, Loãng xương, Hẹp ống sống, Gãy đốt sống, Căng cơ dây chằng, Bệnh khớp thoái hóa, Đau thần kinh tọa, Gù, vẹo cột sống.

Y học thể thao: Hội chứng chè đùi, Tổn thương vùng vai, Hội chứng tennis elbow / golf elbow, Viêm căng gân hamstring, Đau thần kinh tọa, Hội chứng căng xương chày, Viêm căng cơ vùng hông, Tổn thương dây chằng/ sụn chêm.